Samenvatting hersenschimmen 

Het verhaal gaat over Maarten Klein. Hij is al een oude man. Vroeger werkte hij bij een bedrijf dat IMCO heet en zich bezig houdt met visvangst. Hij is getrouwd met Vera, bijna 50 jaar, en samen met haar heeft hij 2 kinderen : Fred en Kitty. Deze zijn echter terugverhuisd naar Nederland terwijl hij en Vera in de Verenigde Staten zijn blijven wonen. Ze hebben een hond, Robert.

Maarten merkt dat hij de laatste tijd wat vergeetachtiger wordt. Hij weet niet meer hoe laat het is, en welke dag het is en af en toe vergeet hij om dingen te doen die hem gevraagd zijn. Dit beangstigd hem een beetje, maar eigenlijk geeft hij de winter de schuld. Het liefst gaat hij met Robert wandelen, om zijn gedachten van zich af te zetten.

Toch blijft hij piekeren over zijn vergeetachtigheid. Hij merkt op dat hij steeds vaker in zichzelf praat en dat hij in gespreken met anderen woorden gebruikt waar hij een hekel aan heeft/ die hij alleen op zijn werk gebruikte (bv enfin). Vaak denkt hij ineens aan vroeger en soms laten deze herinneringen hem dingen doen terwijl hij dat helemaal niet wilde. (scheuren van krant op de wc, zoeken van potlodendoosje). Angstvallig probeert hij dit geheim te houden. Tijdens een wandeling dwaalt hij in gedachten weer af. Uiteindelijk loopt hij naar de stad, waar hij het barmeisje verward met zijn eerste liefde. Roert is alleen naar huis gelopen en Vera gaat hem zoeken.

Hij gaat steeds duidelijker dementeren. Op een dag staat hij op en heeft hij in zijn hoofd dat hij naar een vergadering moet. Vera heeft echter voor de zekerheid alle deuren op slot gedaan. Uiteindelijk breekt Maarten de deur open en loopt hij naar een vakantiehuisje aan het strand. Ook deze breekt hij open en hij gaat binnen. Uiteindelijk komt hij weer bij bewustzijn en snel gaat hij terug naar huis. Zijn tas vergeet hij.

Vera belt Dr Eardly. Deze komt, maar zegt dat ze met Maarten foto’s moet kijken en dat het dan wel weer goed komt. Dit werkt echter niet helemaal. Vera belt Dr Eardly nogmaals en weer komt hij. Maarten houdt een hele redevoering. Als Robert buiten is, maar de deuren op slot zitten, slaat hij een raam in. Dit wordt later gemaakt door William, de buurjongen, aan wie Maarten de hele tijd naar Kiss vraagt (het dode hondje). Ook wil hij hem de hele tijd bier geven.

Dr Eardly komt weer. Maarten denkt hem te imponeren met een redevoering volgend de Simmic methode, maar eigenlijk komt hij niet uit zijn woorden door gebrekkig Engels. Dr Eardlyt geeft hem pillen. Hij wil hem een spuit geven, maar die slaat Maarten hem uit zijn handen.

Vera kan het niet meer aan en huurt hulp in: Phil taylor. Zij helpt met de verzorging. Maarten ziet haar als een vriendin van Kitty. Later verward hij haar met Kitty zelf en met Greet, zijn vroegere pianolerares. Als Maarten ’s nachts door het huis gaat rondlopen, geeft Phil hem een injectie. Hij wordt op het bed vastgebonden. Hij poept in bed en moet dan in bad. Hier krijgt hij een erectie, maar hij weet niet dat hjij dat zelf is, dat merkt hij pas als hij zijn gelid :p vastpakt. Hij ontsnapt nog een keer en komt weer in het vakantiehuisje terecht, waar hij zijn tas terugvind. Hij wordt teruggereden door een buurtbewoner, die hij voor een bevrijdingssoldaat aanziet. Dr Eardly komt en geeft hem weer een injectie. Als hij wakker wordt, verbrand hij de foto’s uit het fotoalbum. Vera en Phil binden hem vast op een stoel en bellen een inrichting. Dit is allemaal vreemd en raar voor Maarten, een nieuwe omgeving. Eerst ziet hij zijn medepatiënten nog staan, langzaam zakt hij weg en worden zijn gedachten één onduidelijke brei. Aan het eind komt er nog een vrouw bij hem op bezoek(hij herkent Vera niet). Ze vertelt hem dat het weer lente wordt.

Ingezonde brief 

Yunna Nieboer
Harmen Jansen Groenstraat 18
8464 NK Sintjohannesga

Leeuwarder courant
Sixmastraat 15
8932 PA Leeuwarden

Betreft: reactie op artikel ‘ jongeren literatuur prijs’

Geachte redactie,

Deze brief schrijf ik naar aanleiding van het artikel ‘ Jongeren literatuur prijs ‘ in de Leeuwarder courant van 4 juni 2019. Het boek Hersenschimmen was hiervoor genomineerd, maar heeft de prijs helaas niet gewonnen. In het artikel zegt de schrijver dat het logisch is dat het boek niet heeft gewonnen, omdat het boek moeilijk te lezen is.Ik geef de schrijver hier gelijk in, het is inderdaad moeilijk om het boek te lezen. Maarten, de hoofdpersonage, brengt je erg in verwarring omdat hij dement raakt, je lees wat hij denkt en doet en daarom vind ik dat het boek Hersenschimmen had moeten winnen.

Als lezer van het boek ga je helemaal mee in het verhaal, omdat je veel om je heen hoort dat mensen dement raken, maar je weet nooit echt wat het is. Het boek Hersenschimmen geeft je een goed voorbeeld hoe mensen die dement raken hoe zij het mee maken, hoe zij denken over dingen en zelf in het beginnen niet zo goed weten wat ze hebben. In het boek ontkent Maarten ook dat er iets mis is met hem, omdat hij zelf nog niet zo goed weet wat er aan de hand is. In het boek staat dan ook ‘’om iets te kunnen herkennen. Zonder herinnering kun je alleen maar kijken. Dan glijdt de wereld spoorloos door je heen (onthoud dit nu goed, want zo kun je Vera veel verklaren). (bernlef 2017, pagina 74). Ik vind dit een mooi voorbeeld van hoe sommige mensen die dement zijn denken en dat ze toch op hun manier zo normaal mogelijk willen doen.

In het begin lijken het korte storingen, blackouts, maar de ziekte vordert snel: “Ik word van binnenuit opgesplitst. Het is een proces dat ik niet tegen kan houden, omdat ik zelf dat proces ben. Je denkt ‘ik’, ‘mijn lichaam’, ‘mijn geest’, maar dat zijn maar woorden. Vroeger beschermden die me. Toen ik dit nog niet had. Maar er is een grotere kracht die het nu in mij voor het zeggen heeft en die niet valt tegen te spreken”. (Vervoort, 30-03-2018, de leesclub van alles). Dat zegt het artikel van de lees club van alles. Ik vind dit een heel mooi voorbeeld van hoe snel zoiets kan gebeuren zonder dat je het zelf door hebt en wil.

Het boek is heel realistisch, want alles wat Maarten in het boek overkomt kan iedereen overkomen, in het boek staat dan ook ‘ ik wil niet meer dat je daar werkt,’ zeg ik. ‘ je moet nu ij mij blijven, Vera. Als ik allen ben loopt alles verkeerd. Ik weet ook niet waarom’ ‘Ik werk daar niet meer Maarten. ‘ (Bernlef 2017, pagina 72) dit geeft een goed voorbeeld dat dit je kan overkomen en dit kan heel beangstigend zijn, maar ik vind dat iedereen wel eens een keer in hun leven het boek gelezen moet hebben. Het geeft iedereen namelijk een goed voorbeeld wat dementie is, wat het doet met mensen en hoe mensen denken die dementie hebben.

Ik vind dat het boek hersenschimmen ‘de jongeren literatuur prijs’ had moeten winnen, omdat je veel leert van hoe mensen denken die dement raken en van wat ze allemaal ondergaan zonder dat ze dat willen of door hebben.

Met vriendelijke groet,


Yunna Nieboer.

 


Bronnenlijst:

 


Bernlef, J (2017) hersenschimmen
Vervoort, Hans (2018) de leesclub van alles, 30 maart